Wybór odpowiedniego materaca przy wadzie kręgosłupa – Cz I

Wybór odpowiedniego materaca przy wadzie kręgosłupa jest niezbędny. Wtedy interesujemy się dziedziną wiedzy opisującą nie tylko zdrowy kręgosłup, ale i różne jego schorzenia. Oczywiście wybieramy się również do lekarza o stosownej specjalizacji. Jakie są zatem fizjologiczne wygięcia kręgosłupa oraz wady postawy? Postaramy się odpowiedzieć na to pytanie w poniższym artykule.

Wybór odpowiedniego materaca przy wadzie kręgosłupa – kręgosłup i jego fizjologiczne wygięcia oraz wady postawy

Wady kręgosłupa należy w miarę szybko zdiagnozować, aby wdrożyć stosowne leczenie i fizjoterapię oraz wybrać odpowiedni materac. Jest to bardzo istotne działanie, ponieważ nie tylko poprawia ono jakość snu chorego, ale także może być pomocne podczas okresu jego leczenia, następnie ewentualnego powrotu do zdrowia, czy zmniejszenia na dłuższy okres czasu dolegliwości bólowych. Na początek warto jest wymienić cechy charakterystyczne dla prawidłowej postawy człowieka bez wad kręgosłupa. Należą do nich:

• przede wszystkim proste ustawienie głowy,
• fizjologiczne wygięcia kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej,
• proste ustawienie kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej,
• dobrze uwypuklona klatka piersiowa, wówczas gdy jej przednia ściana jest najbardziej wysuniętą do przodu częścią ciała,
• prawidłowo podparta miednica na głowach kości udowych,
• proste kończyny dolne i prawidłowo uwypuklone stopy.

Kręgosłup zatem utrzymuje prawidłową postawę ciała oraz jest głównym narządem ruchu. Jeżeli kręgosłup jest zdrowy, to posiada fizjologiczne krzywizny, które kształtują się w okresie rozwoju i jednocześnie prawie dwudziestokrotnie zwiększają odporność ciała człowieka na obciążenie i wstrząsy. Samą postawę kształtuje również układ prawidłowo napiętych mięśni chroniących kręgosłup przed przeciążeniem.

Kręgosłup i jego fizjologiczne wygięcia

Postawa ciała jest charakterystyczną cechą każdego człowieka. Wpływa ona na jego ogólny wygląd i sylwetkę. Wyróżnia się trzy główne fizjologiczne wygięcia kręgosłupa:

• lordoza lędźwiowa, która jest wygięciem kręgosłupa do przodu w odcinku lędźwiowym,
• lordoza szyjna będąca wygięciem ku przodowi na wysokości szyi,
• kifoza piersiowa stanowiąca wygięcie do tyłu w odcinku piersiowym.

Wady postawy kręgosłupa i ich charakterystyka

Okazuje się, że wady postawy mogą rozwijać się już w okresie okołoporodowym lub poporodowym w wyniku różnych schorzeń np. dysplazji stawów biodrowych, porażenia splotu barkowego, przetrwałego kręczu szyjnego czy stopy końsko-szpotawej. Jeżeli zaniedba się je, to mogą one kształtować wadliwą postawę w późniejszym wieku. Do najczęstszych wad postawy kręgosłupa należą: plecy okrągłe, wklęsłe, płaskie oraz skolioza, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa. W głównej mierze zaburzenia te powstają jednak w czasie dojrzewania i dorastania.

Plecy okrągłe

Cechą charakterystyczną pleców okrągłych jest nadmierne wygięcie kręgosłupa ku tyłowi. W tym przypadku ulegają znacznemu osłabieniu mięśnie grzbietu. Natomiast, gdy wygięciu ulega jedynie górna, piersiowa część kręgosłupa, to wadę tę zwie się plecami kifotycznymi. Jeżeli z kolei wygięcie dotyczy całego kręgosłupa, to jest to kifoza totalna, zwana również pozycją siedzeniową. Wówczas charakterystyczne dla sylwetki dziecka jest: wysunięcie głowy i barków do przodu, spłaszczenie i zapadnięcie klatki piersiowej, rozsunięcie i odstawanie łopatek od klatki piersiowej. Mówi się wtedy, że dziecko się garbi.

Dodatkowo mięśnie klatki piersiowej mogą doznać przykurczu, co skutkuje zaburzeniami w oddychaniu. Wada ta może być nabyta lub wrodzona. Plecy okrągłe mogą powstać z powodu takich chorób jak: krzywica, gruźlica, choroba Scheuermana i zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa.

Częstą przyczyną powstawania tej wady jest tzw. dystonia mięśniowa, która polega na niewłaściwym napięciu mięśni. Związane to jest z nieprawidłową pracą mięśni prostowników grzbietu, podczas niedobrej pozycji przy pracy lub nauce.

Taka wada prowadzi do szybszego męczenia się oraz zmniejszenia zakresu ruchów kręgosłupa, a także  w stawach barkowych. Występuje przy okazji skośne ustawienie żeber oraz spłaszczenie górnej części klatki piersiowej. Zmniejsza to zakres ruchów oddechowych i znacznie upośledza oddychanie. Wpływa to niekorzystnie na pracę układu krążenia.

Plecy wklęsłe, czyli pogłębiona lordoza lędźwiowa lub hiperlordoza

Plecy wklęsłe polegają na pogłębieniu lordozy lędźwiowej zwanej hiperlordozą i cechują się: zwiększonym przodopochyleniem miednicy, wypiętym brzuchem oraz uwypukleniem pośladków. Ponadto klatka piersiowa wraz z piersiowym kręgosłupem mogą być trochę spłaszczone. Wskutek tej wady dochodzi do rozciągnięcia i zwiotczenia mięśni brzucha.

Dodatkowo powoduje to różne zaburzenia czynności narządów wewnętrznych, obniżenie przepony, która jest głównym mięśniem oddechowym oraz zaburzenia odpływu krwi żylnej. Towarzyszą temu również bóle w okolicy lędźwiowej. Wada ta może być wrodzona bądź nabyta. Nabyta może się ukształtować w następstwie tych samych chorób, co plecy okrągłe, najczęściej jednak wynika ona z dystonii mięśniowej.

Może ona być także wynikiem złych nawyków ruchowych, nadmiernej masy ciała, braku aktywności fizycznej, a także zbyt częstego chodzenia na wysokich obcasach oraz dźwigania lub podnoszenia ciężkich przedmiotów.

Plecy płaskie

Cechą charakterystyczną pleców płaskich jest spłaszczenie lub braki fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Wskutek tego następuje znaczne osłabienie funkcji amortyzacyjnej i powoduje przeciążenia i powstanie zmian zwyrodnieniowych. Ponadto występuje również zwiększona skłonność do skrzywień bocznych kręgosłupa. W tym przypadku tak, jak przy plecach okrągłych pojemność i ruchomość klatki piersiowej jest ograniczona. Tę wadę często mają dzieci wątłe o słabym umięśnieniu.

Skolioza, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa

Przy właściwej postawie kręgosłup pozostaje w pionie dzięki wewnętrznej równowadze. Składają się na nią dwa elementy: jeden dotyczy krążków międzykręgowych, które dzięki swojej elastyczności przeciwdziałają siłom ściskającym oraz równomiernie rozkładają obciążenia, drugi to mięśnie kręgosłupa i tułowia. Mięśnie te dzięki harmonijnemu współdziałaniu dają czynną równowagę kręgosłupa w pozycji pionowej.

Natomiast skolioza powstaje, kiedy pod wpływem działania różnych czynników dochodzi do zaburzenia równowagi statyczno-dynamicznej kręgosłupa i jego wyginania się. W pierwszej kolejności dotyczy to krążków międzykręgowych, które ulegają zwężeniom, wygięciom oraz tracą elastyczność. Następnie dochodzą zmiany w kręgach oraz mięśniach przykręgosłupowych. Organizm człowieka samoistnie dąży do zrównoważenia środka ciężkości prowadząc do reakcji wyrównawczej ze strony sąsiednich odcinków kręgosłupa oraz mięśni tułowia i żeber.

Powstają deformacje w obrębie klatki piersiowej prowadzące do tzw. garbu żebrowego. Pojawiają się także zmiany ustawienia łopatek, barków i miednicy oraz przemieszczenie narządów wewnętrznych. Wszystkie te zmiany są przyczyną obniżenia ogólnej sprawności fizycznej osób z bocznym skrzywieniem kręgosłupa. Mogą pojawić się też objawy uciskowe ze strony układu nerwowego. W celach diagnostycznych specjaliści zwracają uwagę na najbardziej wyrazisty sygnał bocznego skrzywienia kręgosłupa, którym jest niesymetryczne ułożenie łopatek. Jeśli są one nierówno ułożone należy iść do lekarza ortopedy.

Do powstawania skolioz może przyczyniać się: utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała, brak ruchu oraz noszenie ciężkich szkolnych toreb na jednym ramieniu. Niemniej jednak główną przyczyną tej wady jest niewłaściwe ułożenie miednicy, np. na skutek nierównej długości nóg, wad stóp, kolan lub stawu biodrowego. Dodatkowo skolioza bywa skutkiem wad wrodzonych kręgosłupa, chorób mięśni lub układu nerwowego. Natomiast w większości przypadków tj. 85% nie można ustalić przyczyny jej powstawania. Nazywane są one „skoliozami idiopatycznymi”.

Wybór odpowiedniego materaca przy wadzie kręgosłupa

Problem wad kręgosłupa jest często sprowadzany, szczególnie u dzieci, do ciężkiego plecaka. Jest to bardzo uproszczone podejście, gdyż tworzenie się nieprawidłowości w zakresie postawy dziecka, czy dorosłej osoby ma charakter wieloczynnikowy. Współcześnie schorzenia kręgosłupa dotyczą nie tylko dzieci i młodzieży w wieku szkolnym, ale ludzi już dorosłych oraz w podeszłym wieku. Najważniejszym bowiem czynnikiem dla powstawania wad jest nieodpowiedni tryb życia. Przede wszystkim brak niezbędnej aktywności fizycznej oraz spędzanie wielu godzin przed telewizorem czy komputerem w pozycji siedzącej.

Prowadzi to zatem do zaburzeń mięśniowych, które ostatecznie mogą powodować zmiany patologiczne osi ciała, a tym samym rozwój wad postawy. Kręgosłup stanowi główną oś oraz środek asymetrii dla ciała. Wszelkie odchylenia mające miejsce w wieku dziecięcym, w końcu prowadzą do rozwoju zmian zwyrodnieniowych i powstania zespołów bólowych kręgosłupa w przyszłości. Z tego wniosek, że stosowne nawyki tj. poświęcanie większej ilości czasu na sport i ruch, zachowanie właściwej pozycji ciała podczas odrabiania lekcji i robienie przerw oraz wiele innych, mogą przyczynić się do lepszej wydolności organizmu dorosłej osoby.

Natomiast jeżeli już wystąpią dolegliwości bólowe kręgosłupa i sztywność mięśni oraz dyskomfort to istnieje konieczność ich zdiagnozowania. W następstwie tego lekarze wykonują badania i podejmują stosowne leczenie oraz rehabilitację. Jednak to nie wszystko. Jeśli okazuje się, że po przebudzeniu odczuwamy właśnie powyższe dolegliwości najczęściej to oznacza, że materac, na którym śpimy nie spełnia wymagań zdrowotnych naszego organizmu i należy go wymienić. Materac bowiem ma zapewnić nam spokojny sen oraz regenerację sił życiowych w celu poprawy jakości dziennego funkcjonowania.

Wybór odpowiedniego materaca przy wadzie kręgosłupa – dlaczego tak ważny jest odpowiedni materac?

Wiadome jest, że właściwie dobrany materac może zmniejszać ból, dlatego bardzo ważne jest, aby znaleźć taki jego model, który zapewni nam komfort i dobre wsparcie każdej nocy. Dobór odpowiedniego materaca nie jest jednak łatwy, wymaga sporo wiedzy i pomocy od fizjoterapeuty oraz dobrych rad doradców sklepów sprzedających takie wyroby. Ich głównym zadaniem jest bowiem zapewnienie ulgi w bólu kręgosłupa nocą oraz umożliwienie, takich działań w ciągu dnia z możliwie najmniejszym jego bólem.

W wielu przypadkach, ale głównie przy wadach kręgosłupa dobry materac nie tylko złagodzi jego ból, ale rozłoży ciężar ciała równomiernie. W ten oto sposób właściwe wspieranie kręgosłupa i umożliwienie mięśniom pełnego rozluźnienia daje pozytywne efekty. Jest to szczególnie istotne, jeżeli kręgosłup jest chory w sposób trwały i nie można go skutecznie wyleczyć. W tym przypadku dobrze dobrany materac bywa dla nas zbawienny.

Należy sobie zdawać sprawę z tego, że nie istnieje, jak na razie, jeden typ materaca, który spełniałby wymagania wszystkich chorych. Istnieje grupa materacy zwanych ortopedycznymi i medycznymi. Modele te są zazwyczaj dobrze przebadane i z odpowiednimi atestami oraz właściwościami poprawiającymi krążenie, higieniczność oraz bezpieczeństwo pod względem alergii.

Okazuje się jednak, iż w tej grupie można znaleźć kilka zupełnie różnych wyrobów wykonanych z rozmaitych materiałów. Wynika to z faktu, że przyczyn bólu oraz chorób kręgosłupa jest wiele.

Zatem podczas gdy jedna osoba świetnie wyśpi się na modelu z lateksu, inna zaś za o wiele wygodniejszy uzna materac kieszeniowy. Ponadto wiele zależy również od preferencji użytkowników, pozycji, w której najczęściej śpimy itp. Należy wszystkie te czynniki wziąć pod uwagę przy wybieraniu ortopedycznego, czy medycznego podłoża do spania. Na dzień dzisiejszy nie ma także zbyt wielu naukowych dowodów na wyższość tej lub innej konstrukcji wraz z zastosowanymi materiałami.

Wybór odpowiedniego materaca przy wadzie kręgosłupa – dobre wspieranie kręgosłupa podczas snu

W tym zakresie możemy przytoczyć dwie zasady wynikające z obserwacji użytkowników i fizjoterapeutów tj.:

• okazuje się, iż większość osób z chorobami kręgosłupa stawia na pierwszym miejscu twardsze materace. Jest to sensowne z uwagi na to, że takie modele dają bardzo dobre wsparcie dla całego ciała, w tym głównie ważne podparcie od głowy aż po stopy. Jednak jak wiadomo twardość materaca musi być dobrana do masy ciała. Ponadto nie zawsze twardy materac jest najlepszy. Często okazuje się, że jego model o średniej twardości sprawdzi się lepiej, ale zawsze powinien dobrze wesprzeć ciało;
• dodatkowo zbyt twarde spanie może spowodować nawet określone negatywne problemy. Jest to głównie istotne dla osób, które większość nocy śpią na boku. Takim użytkownikom zalecamy modele bardziej miękkie.

Jest taka główna zasada, że nie ma konieczności spania na naprawdę twardym materacu, o ile cały kręgosłup jest dobrze wsparty. Najlepszy materac to taki, który zapewnia tzw. pozycję stojącą, gdy leżymy na boku, a kręgosłup pozostaje prosty. Zatem twardość jest więc sprawą drugorzędną. Jeśli cierpisz na przewlekły ból kręgosłupa, niewłaściwy materac może pogorszyć problem. Taki, który jest zbyt miękki lub zbyt twardy, może spowodować przesunięcie kręgosłupa z prawidłowego wyrównania. Oznacza to, że budzisz się z bólem. Dyskomfort może również powodować przewracanie się z boku na bok w nocy, co oznacza, że nie uzyskujesz snu, którego potrzebujesz. Wiele problemów z kręgosłupem wymaga odpowiedniego odpoczynku, aby prawidłowo się wyleczyć.

Wysokiej jakości materac, który prawidłowo podpiera kręgosłup i pozwala zachować dobrą pozycję do spania, może pomóc przywracając rytm snu i pomagając poczuć się komfortowo, zarówno w nocy, jak i w ciągu dnia.

Najlepsze pozycje do spania

Następną sprawą ważną podczas snu osoby z chorym kręgosłupem są pozycje snu. Za najlepszą z nich uważa się spanie na plecach z małą poduszką umieszczoną pod kolanami. Zapewnia ona odciążenie kręgosłupa i jest optymalną pozycją. Następną pozycją jest spanie na boku, które zaleca się także kobietom w ciąży. W takim przypadku dobrym sposobem odciążenia kręgosłupa jest umieszczenie poduszki pomiędzy kolanami. Jeżeli ktoś preferuje spanie na brzuchu większość nocy, to wówczas warto podłożyć poduszkę pod biodra i dolną część brzucha, aby plecy znajdowały się trochę wyżej. Są to ogólne zalecenia. Natomiast wybór wygodnej pozycji należy do nas. Pamiętajmy jednak o tym, że użycie poduszki może przynieść ulgę.

Oprócz tych ogólnych pozycji jest też kilka innych, które warto wypróbować podczas odczuwania silnego bólu kręgosłupa, czy mięśni tj.:

Pozycja embrionalna, która pozwala na odciążenie kręgosłupa zwłaszcza w jego dolnej części. W ten sposób zmniejsza ona także nacisk na nerwy w tej części kręgosłupa. Układamy się zatem na boku i przyciągamy kolana do brody.

Pozycja, w której głowa i nogi są wyżej. Pozwala ona także na odciążenie kręgosłupa. Jest ona wskazana  dla osób śpiących głównie na plecach. Świetnie sprawdzają się tu regulowane stelaże, dzięki którym można łatwo ustawić najwygodniejszą pozycję.

Następnie spanie na brzuchu wraz z dodatkowo umieszczoną poduszką pod biodrami, co również odciąża kręgosłup. Pozycję taką poleca się szczególnie osobom z dyskopatią.

W zasadzie spanie z delikatnie uniesionymi kolanami pomaga zmniejszyć ból. Natomiast, gdy osoby odczuwają ból dopiero przy pochylaniu się, to lekarze zalecają również spanie z głową i kolanami lekko uniesionymi w górę.

Przedstawione propozycje pozycji snu każdy musi dostosować do swojej natury, jak i wybrać dla siebie odpowiedni typ materaca. Zapraszamy do II części artykułu, w której szerzej opowiemy o materacach, które oferujemy w naszych Salonach Świata Sypialni.

Chcesz dowiedzieć się więcej – zadzwoń lub odwiedź jeden z naszych salonów:

• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Bielsku-Białej, Retail Park Karpacka, ul. Kolista 23
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Rybniku, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 1B
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Cieszynie, ul. Liburnia 47
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Jastrzębiu Zdroju, ul. Warszawska 6
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Zawierciu, ul. Porębska 48A
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Wodzisławiu Śląskim, Galeria Cyganek, ul. Jastrzębska 76
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Dąbrowie Górniczej, ul. 11 Listopada 24
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Gliwicach, Budynek Arenda, ul. Chorzowska 44b
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Koninie, CH Kaufland, ul. Spółdzielców 6