W jakiej pozycji powinien spać noworodek?

Całkiem popularne są sesje fotograficzne niemowląt. Urocze kruszynki zwykle przyjmują pozycję na brzuszku z podkulonymi nogami. Jednak w jakiej pozycji powinien spać noworodek na co dzień? Czy dysplazja bioder albo ulewanie mają znaczenie przy spaniu na wznak?

Noworodek a niemowlę – jaka jest różnica?

Warto również na początku określić, jaka jest różnica między noworodkiem a niemowlakiem oraz wspomnieć o fazach ich rozwoju. Ma na nie wpływ także pozycja spania niemowlaka. Okres noworodkowy trwa pierwsze 4 tygodnie życia, a okres niemowlęcy przez pierwszy rok życia.

Okres niemowlęcy jest najintensywniejszym czasem pod względem rozwoju w życiu człowieka. Specjaliści określają go od momentu urodzenia do momentu pionizowania się dziecka, czyli opanowania umiejętności samodzielnego wstawania, chodzenia, czyli ok. 12 miesiąca życia. W tym czasie następuje dynamiczny rozwój fizyczny oraz intensywne kształtowanie się psychiki i umysłu dziecka. Jest to więc okres wyjątkowej plastyczności mózgu. Jednak jest on bardzo umowny, gdyż wiele cech charakterystycznych dla niemowlaka może rozwinąć się dopiero po 1 roku życia. Z tego wynika, że jak powinien spać noworodek i niemowlak oraz w jakim okresie życia i dlaczego właśnie tak, a nie inaczej wpływa na jego prawidłowy rozwój.

Pozycja do snu niemowlaka – dlaczego jest taka ważna

Jak wiemy niemowlę przesypia nawet kilkanaście godzin w ciągu doby. W trakcie tego długiego snu nie tylko odpoczywa. W tym czasie bowiem rozwija się jego mózg, kształtują się emocje, produkowane są komórki odpornościowe oraz wydziela się hormon wzrostu, dzięki któremu dziecko rośnie. Niemowlak, który śpi tyle ile wymaga jego organizm, będzie w lepszym humorze, spokojniejszy i bardziej zainteresowany światem. Ma to też ogromne znaczenie dla dobrego samopoczucia rodziców. Z tego powodu jest tak ważne, aby budził się wyspany. A to z kolei zależy między innymi od pozycji, w jakiej opiekun ułoży noworodka do spania. Jednak nie tylko sama wygoda się liczy, ale również  bezpieczeństwo maluszka. Dlatego też od pewnego czasu eksperci zalecają, by dzieci układać w łóżeczku w ściśle określony sposób.

W jakiej pozycji powinien spać noworodek? Wady i zalety, przeciwskazania medyczne poszczególnych pozycji

Od dawna już wiadomo, że ułożenie noworodka, czy niemowlaka do snu nie jest prostą sprawą. Rodzi się zatem pytanie, jak układać noworodka do spania, aby spał spokojnie, a rano wstał wypoczęty? Jest to bardzo istotne, gdyż noworodek nie potrafi samodzielnie się ułożyć. To zatem jego rodzic ma ogromny wpływ na to, jak jego dziecko prześpi najbliższe godziny. Dlatego też pozycja powinna być jak najbardziej komfortowa i bezpieczna. Wyróżniamy następujące pozycje noworodka do spania tj. na:

• plecach bez poduszki oraz z płaską poduszką,
• boku,
• brzuszku lub na brzuszku z rozłożonymi nóżkami.

Pozycja noworodka do spania na plecach bez poduszki — najlepsza pozycja do spania dla noworodka

Według wytycznych Amerykańskiej Akademii Pediatrii jest to najbezpieczniejsza pozycja do spania dla noworodka i niemowlaka. Pozycja na wznak zalecana jest dla wszystkich niemowląt już od chwili narodzin. Nie ma wyznaczonej górnej granicy wieku, a eksperci radzą, by kłaść noworodka w ten sposób dopóty, dopóki sam nie nauczy się układać do spania tak, jak mu wygodnie. Mniej więcej w 4 – 5 miesiącu życia dzieci uzyskują umiejętność przekręcania się z pleców na brzuszek i odwrotnie.

Jeśli niemowlak już to umie i w trakcie snu przekręci się na bok lub na brzuch, nie trzeba obracać go z powrotem na plecy. Wbrew pozorom ważne jest spanie noworodka na wznak z refluksem przełykowo-żołądkowym. Tymczasem wcześniej zalecano, aby dziecko, które ulewa układać na boku. Obecnie zaś eksperci uważają, że niemowlak nie zakrztusi się ulanym mlekiem, jeśli jego główka skierowana jest w bok. W takiej sytuacji warto jednak wsunąć pod materacyk złożony kocyk, by główka i ramiona były nieco wyżej niż reszta ciała.

Jak układać noworodka do spania w pozycji na wznak

Układając dziecko w pozycji na wznak należy lekko odchylić jego główkę na bok. Warto jednak pamiętać, aby główka była odchylona raz w jednym, raz w drugim kierunku. Jest to konieczne, ponieważ kości czaszki malutkiego dziecka są jeszcze miękkie, a ciągły nacisk na jedną stronę może doprowadzić do jej spłaszczenia. Natomiast jeżeli niemowlę nie chce spać na plecach, nie lubi tego i dodatkowo nie posiada jeszcze umiejętności przewracania się z brzuszka na plecki, można pozwolić zasnąć mu tak, jak lubi. Natomiast gdy już śpi, ułożyć go na wznak.

Materac w jego łóżeczku powinien być sztywny. Dodatkowo dla bezpieczeństwa nie należy zostawiać w jego łóżeczku żadnych zabawek i przytulanek położonych blisko jego twarzy. Są one zbędne, ponieważ tak małe dziecko i tak nie wyciągnie rączki po misia, czy lalkę.

W jakiej pozycji powinien spać noworodek? Na pleckach z płaską poduszką

Na samym początku niemowlę powinno spać bez poduszki. Natomiast kiedy skończy ono sześć miesięcy pod jego główkę można podłożyć płaską poduszeczkę. Wcześniej może ona utrudniać jego naukę samodzielnego obracania się z boku na bok. Poduszeczka musi być naprawdę płaska, aby główka nie dotykała klatki piersiowej ani nie odchylała się do tyłu.

W jakiej pozycji powinien spać noworodek? Czy noworodek może spać na boku?

Specjaliści pediatrzy uważają, że sen niemowlaka w pozycji na boku jest niebezpieczny dla bardzo małych dzieci. Z tego powodu nie zaleca się go, dopóki dziecko nie umie jeszcze samo przekręcać się z brzuszka na plecki. Poza tym w tej pozycji nie powinny spać również dzieci mające kłopoty z bioderkami. Tymczasem na boku mogą spać tylko te niemowlęta, które umieją już podtrzymać główkę i do tego potrafią swobodnie się obracać. Niemowlaka, który nie opanował jeszcze tej umiejętności, nie należy kłaść na boku, nawet jeśli ulewa.

Pozycja do snu na boku — zalecenia

Nie można jednak zostawiać niemowlęcia położonego na boku samego. Może on wtedy nieświadomie przekręcić się na brzuszek i mieć problemy z zaczerpnięciem powietrza. Spanie na boku jest bezpieczne dla dziecka tylko wtedy, gdy może czuwać przy nim osoba dorosła i jest to odpowiednie dla drzemki w dzień. Czy niemowlę może spać na boku przez cały czas? Nie, ponieważ w trakcie snu mięśnie jego całego ciała są rozluźnione, dlatego też nawet jeśli jeszcze jest nieporadny, to może sam się przekręcić na brzuszek. Wówczas, gdy dociśnie główkę do materacyka, może mieć problemy z zaczerpnięciem powietrza. Z tego powodu niezmiernie ważne jest to, żeby za plecami maluszka nie leżały kocyki czy ręczniki, które podczas kręcenia się dziecka mogą spowodować, iż straci ono dostęp do powietrza.

W jakiej pozycji powinien spać noworodek na boku? Jeśli sen na boku wskazany jest ze względów medycznych, lekarz lub położna wytłumaczą rodzicom, jak wygląda prawidłowe układanie maleństwa. Dodatkowo specjaliści często zalecają, aby stosować wówczas specjalną podkładkę z podpórkami, które podtrzymują dziecko i z przodu, i pod brzuszkiem, którą można zakupić w Internecie. Niektórzy zaś radzą także, żeby plecki dziecka podpierać wtedy wałkiem ze zwiniętego kocyka. Nie mniej jednak można ten sposób stosować tylko przez pierwsze trzy miesiące życia, dopóki dziecko nie próbuje jeszcze samo się obracać. Ważne jest zatem, jeżeli lekarz tak zalecił, układać malucha na boczku.  Trzeba jednak dopilnować, żeby leżał raz na jednym, a raz na drugim. To pomoże uniknąć spłaszczenia główki z jednej strony.

Pozycja do snu na brzuszku — czy niemowlę może spać na brzuchu?

Pozycję tę  wybiera się  tylko w momencie, kiedy niemowlę obserwuje opiekun. Wynika to z faktu, że powoduje ona ugniatanie przepony i może doprowadzić do kłopotów z oddychaniem. Pozycja ta wywołuje również wzrost ryzyka wystąpienia śmierci łóżeczkowej, czyli SIDS. Ze spaniem w tej pozycji nie powinny mieć problemu starsze dzieci. Potrafią one bowiem przekręcić główkę w drugą stronę lub całkowicie zmienić pozycję. Starsze niemowlaki często chcą spać na brzuchu nie zaś  na plecach. Kilkanaście lat temu pediatrzy i ortopedzi zalecali tę pozycję dla noworodków ze względu na jej dobry wpływa na bioderka dzieci.

Natomiast dzisiaj już wiadomo, że spanie na brzuszku aż siedmiokrotnie zwiększa ryzyko śmierci łóżeczkowej. Udowodnili to francuscy naukowcy. Gdy maluszek śpi na brzuszku, także trudniej mu oddychać, bo ciało uciska przeponę. Dodatkowo dziecko, które nie umie jeszcze unieść główki, może też wtulić nosek w materacyk, co te kłopoty jeszcze nasili. Również sen dziecka jest wtedy głębszy, co jest bardzo ryzykowne, zwłaszcza w przypadku bardzo małych niemowląt, u których nie wykształcił się jeszcze mechanizm wybudzania się w sytuacjach alarmowych tj. np. kiedy zaczyna brakować tlenu. Noworodek może leżeć na brzuszku wyłącznie wtedy, gdy nie śpi. Nie istnieje bowiem sposób, aby ocenić, które dziecko potrafi się wybudzić w niebezpiecznej sytuacji.

W jakiej pozycji powinien spać noworodek? Czy noworodek może spać na brzuszku?

W tej pozycji mogą spać tylko te dzieci, które same już potrafią przekręcić się z brzuszka na plecy. Nie należy ich jednak tak układać, ponieważ niemowlak sam musi przekręcić się w trakcie snu. Spanie na brzuszku może być też zalecane w przypadku niektórych zaburzeń budowy górnych dróg oddechowych, zwiększających ryzyko zadławienia się w związku z refluksem, o czym decyduje lekarz. Podkreślamy, że w trakcie snu w tej pozycji dziecko powinno być jednak pod kontrolą rodziców. Jeśli zauważymy, że niemowlę podczas snu samo przekręca się na brzuszek, nie musimy go z powrotem obracać na plecki, oczywiście pod warunkiem, że sam umie już zmienić pozycję. W takiej sytuacji warto jednak zwrócić szczególną uwagę na warunki, w jakich śpi dziecko.

Oznacza to, że materacyk musi być na tyle twardy, żeby nie uginał się pod ciężarem niemowlaka i aby główka jego nie zapadała się, co mogłoby utrudniać oddychanie. Dziecku nie wolno też podkładać poduszki. Specjaliści zalecają, aby każde dziecko spędzało minimum 15 minut dziennie ćwicząc podnoszenie główki i obserwowanie otoczenia z innej perspektywy. Natomiast nie jest to jednak bezpieczna pozycja do snu.

Układanie dziecka na brzuchu – zalety pozycji leżenia na brzuszku

Zachowując podstawowe środki bezpieczeństwa warto jest kłaść niemowlaka na brzuchu i w ten sposób wspierać jego prawidłowy rozwój. Zalety płynące z leżenia dziecka na brzuszku:

• uczy się podnosić główkę i cały tułów od podłoża,
• trenuje mięśnie karku, szyi i grzbietu,
• rozwija zmysł równowagi,
• wzmacnia mięśnie rąk, dzięki czemu szybciej zaczyna raczkować,
• ćwiczy prawidłowe ułożenie swoich bioder,
• masuje swój brzuszek, przez co wspiera niedojrzały jeszcze układ pokarmowy.

Leżenie na brzuszku nie jest lubianą pozycją niemowlaków, ponieważ nie mogą wtedy swobodnie obserwować otaczającego ich świata i muszą włożyć wiele wysiłku, aby utrzymać podniesioną do góry główkę. Dlatego w takiej pozycji szybko zaczynają marudzić i domagają się powrotu na plecki. Wtedy należy zająć ich uwagę, aby przyzwyczaiły się do chwilowego dyskomfortu i polubiły takie leżakowanie.

Układanie niemowlaka na brzuchu

Układanie niemowlaka na brzuszku może odbywać się w następujący sposób:

• Kładziemy przed maleństwem jego ulubioną zabawkę i nieco się z nim bawimy będąc w takiej samej pozycji co on. Niemowlak zrozumie, że jest to naturalne ułożenie do wspólnej zabawy.
• Zmieniamy miejsce leżakowania maluszka, aby mu się nie nudziło. Zatem raz kładziemy go na macie, a raz na łóżku, czasem zaś na swoich nogach.
• Podczas leżenia dziecka na brzuszku masujemy jego plecki i rączki. Wtedy czas spędzony z rodzicem jest dla dziecka przyjemnością.

Noworodek na brzuszku — środki bezpieczeństwa

Okazuje się, że pomimo wielu zalet pochodzących z leżakowania na brzuszku niemowlaka należy zachować wszelkie środki ostrożności dla zapewnienia mu bezpiecznego spędzania czasu:

• Nigdy nie zostawiaj leżącego na brzuchu maleństwa samego, nawet jeśli tylko na chwilę musisz opuścić pokój. Niemowlaka trzeba wtedy położyć na ten czas na pleckach.
• Nie układaj dziecka do snu w pozycji na brzuszku, bowiem najbezpieczniejszą pozycją spania niemowlaka jest spanie na plecach.
• Jeśli maluszek jest przeziębiony i ma zatkany nosek również nie należy go kłaść na brzuszku, będzie mu wtedy jeszcze trudniej swobodnie oddychać.

Tymczasem jak jest zdrowy już od pierwszych dni życia można go układać na brzuszku na określony czas. Warto jest robić to systematycznie. Zatem na początku wystarczy nawet kilka minut dziennie, aby wyrobić w dziecku pozytywny nawyk.

W jakiej pozycji powinien spać noworodek? Pozycja na brzuchu z rozłożonymi nóżkami

Pozycja spania na brzuchu noworodka i niemowlaka z rozłożonymi nóżkami polecana jest jedynie wtedy, gdy dziecko cierpi na dysplazję stawów biodrowych. Wtedy dziecko trzeba układać w pozycji żabki, czyli z lekko podkurczonymi nóżkami i wypiętą pupą. Jednak nie każde dziecko z tą dolegliwością będzie musiało w taki sposób spać. Decyzję podejmuje lekarz. Okazuje się, iż zazwyczaj lekarze zalecają, by w ten sposób układać niemowlaka jedynie w trakcie dziennych drzemek, kiedy dziecko jest pod stałą opieką mamy lub taty.

Jak kłaść noworodka do spania – higiena, komfort i bezpieczeństwo snu niemowlaka

Jak wiadomo niemowlę przez pierwsze miesiące życia większość czasu śpi, budząc się głównie wtedy, gdy jest głodny, bądź ma mokrą pieluszkę lub potrzebuje kontakt z rodzicem. Dlatego też jednym z pierwszych problemów, z jakimi stykają się młodzi rodzice, jest: jak zapewnić dziecku higienę, komfort i bezpieczeństwo podczas snu. Oczywiście bezpieczeństwo dziecka jest najważniejszym kryterium, jakie należy rozważać w kwestii snu i otoczenia niemowlaka.

Warunki spania noworodka i niemowlaka

Własne łóżeczko

Należy zadbać o to, aby dziecko miało stałe miejsce do spania. Trzeba przestrzegać zasady kładzenia dziecka jedynie do jego łóżeczka. Miejsce do spania dla niemowlaka powinno być bezpieczne, spokojne i wygodne. W pokoju nie powinno być dymu, a wymagana temperatura ma wynosić od 17⁰ C do 19⁰ C.

Nie można nigdy kłaść dziecka do łóżka, w którym też śpi rodzic, szczególnie w pierwszych czterech miesiącach życia. Wynika to z faktu, że w tym okresie istnieje duże ryzyko nagłej śmierci łóżeczkowej. Dodatkowo dziecku może być za ciepło pod kołdrą. Może również zostać unieruchomione pomiędzy materacami lub spaść z łóżka albo przycisnąć buzią między poduszkami. Poza tym śpiący rodzic może się nawet położyć na dziecko.

Wkładanie do łóżka

Dziecko kładziemy zawsze na plecach. Leżąc bowiem na boku, może ono się zbyt łatwo przewrócić na brzuszek. Tylko jeśli wymiotuje kładziemy je na boku, po konsultacji z opiekunką poporodową albo położną. Dodatkowo zwracamy uwagę na to, aby dziecko nie wyrobiło nawyku leżenia tylko na lewej albo tylko na prawej stronie. Kładziemy dziecko po karmieniu główką skierowaną na bok na zmianę, czyli raz na lewo, raz na prawo.

Rytm

Gdy niemowlę ma już kilka tygodni, sypia od dwunastu do piętnastu godzin na dobę. U każdego dziecka potrzeba snu jest inna. Odpoczynek i regularność godzin jego spania są jednak ważne. Należy uwzględnić również odwiedziny gości podczas połogu.

Pościel i ubranka

Prześcieradło najlepiej, aby było bawełniane i przewiewne. W zależności od pory roku, dodaj do tego jeden albo dwa kocyki z bawełny, wełny lub polaru. Natomiast śpiworek powinno się używać dopiero po sześciu tygodniach. Produkt ten bezpiecznie zakrywa dziecko. Jego główka nie może się dostać pod pościel. Nie może się zatem samo przewrócić na brzuszek albo, gdy jest starsze, wyjść z łóżeczka. Śpiworek musi być we właściwym rozmiarze. Otwory na ramiona i szyję nie mogą być za duże, ponieważ wtedy dziecko może się wydostać ze śpiworka.

Tymczasem ubranka wspomagają układ odpornościowy niemowląt, który u nich nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. Są one bardziej podatne na egzemę i alergię. Dlatego ubrania powinny być wykonane z naturalnych, oddychających materiałów, które się łatwo pierze oraz łatwo wkłada i ściąga. Mogą być one frotowe albo bawełniane. Na początku ubranka na noc i na dzień niezbyt się od siebie różnią.

Opatulanie

Dziecko opatulone w kocyk ma większe poczucie bezpieczeństwa. Opatulanie to właściwie zawijanie dziecka kocykiem lub pieluchą tetrową od stóp, aż po ramiona. W ten sposób ogranicza się jego swobodę ruchów, po to by łatwiej poczuło się śpiące. Należy się jednak skonsultować to najpierw z opiekunką poporodową oraz z położną.

Posłanie łóżeczka

Łóżeczko dla niemowlaka należy posłać krótko. Oznacza to, że dziecko powinno leżeć nóżkami przy dolnej części łóżeczka. Trzeba także mocno zacisnąć prześcieradło i kocyk. Jeżeli są one zbyt luźne, dziecko może je łatwo ściągnąć i zaplątać się w pościel. Popularnym i wygodnym rozwiązaniem są także prześcieradła z gumką. 

Należy także pamiętać, aby nie podnosić materaca tak, że nóżki dziecka leżą za wysoko, a więc aby nie leżało główką w dół. Na wysokości główki można na materacu położyć pieluszkę tetrową, w razie gdyby mu się ulało. Zawijamy ją pod materac.

W jakiej pozycji powinien spać noworodek? Podsumowanie

Zapewnienie dobrego rozwoju fizycznego i psychicznego noworodka i niemowlaka zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest znajomość właściwych pozycji snu niemowlaka. Z każdą z nich wiąże się szereg zaleceń medycznych i ostrzeżeń. Należy również zwrócić uwagę na ich wady i zalety. Istotne jest także miejsce do spania noworodka i niemowlaka, czyli łóżeczko wraz z wyposażeniem, a szczególnie materacem o określonej twardości.

Chcesz dowiedzieć się więcej – zadzwoń lub odwiedź jeden z naszych salonów:

• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Bielsku-Białej, Retail Park Karpacka, ul. Kolista 23
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Rybniku, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 1B
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Cieszynie, ul. Liburnia 47
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Jastrzębiu-Zdroju, ul. Warszawska 6
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Zawierciu, ul. Porębska 48A
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Wodzisławiu Śląskim, Galeria Cyganek, ul. Jastrzębska 76
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Dąbrowie Górniczej, ul. 11 Listopada 24
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Gliwicach, Budynek Arenda, ul. Chorzowska 44b
• Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Koninie, CH Kaufland, ul. Spółdzielców 6