Sen to bardzo ważna część naszego życia. Zwykle poświęcamy na niego ⅓ doby. Nie wystarczy jednak długo spać, aby rano budzić się wypoczętym i pełnym energii. Aby nasz nocny odpoczynek był efektywny i zdrowy, należy mieć świadomość, że w ciągu nocy przeżywamy różne fazy snu. Każda z nich ma inną charakterystykę oraz inne zadania. Warto je poznać, aby lepiej odpoczywać, a następnego dnia budzić się w pełni zregenerowanym i odświeżonym.
Jakość snu a zdrowie i dobre samopoczucie
Z pewnością każdemu z nas zdarzyło się choćby raz, że mimo iż spędził w łóżku wiele godzin, rano wstał zmęczony i przepełniony uczuciem ciężkości. Wydawać by się mogło, że sen to sen i wystarczy jedynie poświęcić na niego wystarczająco dużo czasu. Ta ilość powinna być wystarczająca, aby nasze ciało i umysł odpowiednio się zregenerowały. Niestety w praktyce jest wręcz przeciwnie. To nie ilość snu jest kluczowa, ale jego jakość oraz znajomość poszczególnych faz. Ich niezakłócony przebieg przekłada się na efektywność nocnego odpoczynku.
Lekarze i naukowcy już od dawna twierdzą, że to, jak śpimy, decyduje o tym, ile energii mamy następnego dnia, a także, jakie jest nasze samopoczucie i ogólna kondycja. Kluczowe jest przy tym założenie, że na jakość nocnego odpoczynku wpływa przebieg oraz jakość poszczególnych faz snu. Co należy o nich wiedzieć, aby nasz nocny relaks był efektywny i gwarantował nam zdrowie i doskonałą kondycję przez cały dzień?
Nie ilość, a jakość, czyli o wpływie faz snu na nasze życie
Z biegiem lat nasze zapotrzebowanie na sen zmienia się. Zasadniczo, maleje ono wraz z wiekiem. Niemowlęta i małe dzieci przesypiają większą część doby. Zwykle jest to od 12 do 17 godzin. Wynika to przede wszystkim z faktu, że świat jest dla malucha zupełnie nowym miejscem. Proces przyzwyczajania się do niego odbywa się w dużej mierze poprzez spanie właśnie. Co więcej, niemowlęta nie mają jeszcze ustalonego rytmu dobowego i nie dostrzegają jeszcze różnic pomiędzy dniem a nocą.
Im człowiek starszy, tym mniej snu potrzebuje. U przedszkolaków i dzieci w wieku wczesnoszkolnym jest to już tylko 10 godzin. Dorośli powinni odpoczywać mniej więcej 8 godzin, a osoby w podeszłym wieku jedynie 6. Oczywiście należy mieć świadomość, że są to ilości umowne, ponieważ tak naprawdę to prawidłowy przebieg faz snu decyduje o tym, jaka jest jego jakość.
Warto pamiętać, że są to wartości dla całego okresu wypoczynku. Ile snu głębokiego potrzebuje człowiek? Tutaj nie ma złotej reguły – czasem będzie to łącznie godzina, czasem trzy. Wszystko zalezy od trybu życia i indywidualnych predyspozycji.

Fazy snu REM i NREM
Sen człowieka dzieli się na dwie fazy, z których każda ma inną długość oraz inny przebieg. Noszą one nazwy NREM oraz REM.
Faza NREM (non rapid eye movement) inaczej nazywana jest snem wolnofalowym. To faza snu głębokiego, w której gałki oczne wolno się poruszają. Jest to część, która następuje jako pierwsza, zaraz po zaśnięciu. Trwa zwykle od 80 do 100 minut. W tym okresie można zauważyć fale delta aktywności elektrycznej mózgu.
Faza REM z kolei (rapid eye movement) to czas, w którym śnimy. Trwa ona około 15 minut. Jest to faza głębokiego rozluźnienia mięśni, podczas której doświadczamy marzeń sennych.
Fazy NREM i REM przeplatają się ze sobą, tworząc pełny cykl. W ciągu nocy przeżywamy około 4 – 5 takich cykli. Warto jednak wiedzieć, że im więcej czasu poświęcamy na nocny odpoczynek, tym bardziej zmienia się długość poszczególnych faz. Sen głęboki skraca się, a faza REM ulega wydłużeniu i przed obudzeniem się może trwać nawet 40 minut.
Zachowanie cyklu w odpowiedniej ilości, a zarazem jakości poszczególnych faz jest kluczowe i wpływa na to, w jakim nastroju i formie budzimy się rano. Jest to rodzaj programu wdrażanego przez nasz organizm, który ma za zadanie zapewnić nam zdrowie i pozytywny nastrój. Według modelu zaplanowanego przez naturę, najefektywniejszy odpoczynek ma miejsce w nocy. U dorosłego człowieka, wieczorem, około 21 zaczyna wydzielać się melatonina. Jest to hormon odpowiedzialny za uczucie senności. Uwalnia się on do organizmu przez całą noc do około 7 rano. Dlatego jest to optymalny czas na sen i regenerację. Warto także wiedzieć, że dobrze jest, bez względu na wiek, uczynić z przygotowania do snu swego rodzaju rytuał. Może on bowiem przyczynić się do tego, że faktycznie będziemy w nocy dobrze spali.
Wieczorne rytuały przed snem
Organizm został wyposażony w narzędzia, które pomagają nam w tym, by sen był efektywny. Warto jednak pomóc mu w tym procesie. Ma to znaczenie szczególnie w życiu dorosłych, którzy w ciągu dnia mają wiele bodźców, obowiązków i stresów i nie zawsze udaje im się odpowiednio rozluźnić wieczorem.
Dla wyciszenia i zapewnienia właściwego nastroju dobrze jest spróbować zrezygnować z korzystania z elektroniki i unikać nadmiernej ilości bodźców. Sypialnię należy dobrze wywietrzyć. Pomocne może być rozproszone, delikatne światło. Dobrze jest wyciszyć przy tym wszystkie zbędne źródła dźwięku. Przydatna okaże się również przyjemna w dotyku, komfortowa odzież do spania oraz pościel. Powinny one być wygodne oraz zapewniające wentylację. W czasie snu powinniśmy bowiem mieć optymalną temperaturę. Przed pójściem spać należy unikać przejadania się. Najlepiej ostatni posiłek zjeść na 3 godziny przed położeniem się. W przeciwnym razie możemy czuć ociężałość, a nasz organizm, zamiast odpoczywać, będzie skupiał się na trawieniu pokarmu. Wszystkie tego typu „rozpraszacze” mogą przyczynić się do tego, że cykle snu będą zaburzone a odpoczynek nieefektywny.
Konsekwencje złej jakości snu
Zaburzenia snu mogą mieć bardzo poważne konsekwencje. Nie chodzi tylko o to, że następnego dnia obudzimy się niewyspani. Złej jakości sen może przyczynić się do problemów zdrowotnych, takich jak permanentne zmęczenie, drażliwość, osłabienie, a nawet do spadku odporności. Sen jest naszą jedyną szansą na regenerację i odbudowę po ciężkim dniu. Przedłużające się okresy niespania lub nieefektywnego odpoczynku przyczyniają się do poważnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu całego organizmu.
Choć większość z nas stara się dbać o to, aby nocny odpoczynek był na właściwym poziomie, nie zawsze mamy świadomość, że coś jest nie tak. Wydaje nam się, że śpimy, a tymczasem w ciągu nocy nieustannie się wybudzamy, co prowadzi do zaburzeń w ciągłości poszczególnych cykli. Brak fazy snu głębokiego powoduje, że niezależnie od czasu spędzonego w pieleszach, nie mamy szans na realny odpoczynek. Aby temu przeciwdziałać, z pomocą przychodzą nam funkcjonalne aplikacje, takie jak kalkulator snu. Dzięki niemu możemy monitorować przebieg naszego nocnego odpoczynku, a w razie stwierdzenia nieprawidłowości, wprowadzić plan naprawczy. Jeśli bierzemy pod uwagę drzemkę w dzień to warto zapoznać się też z artykułem: Drzemka w ciągu dnia – kto jej potrzebuje i jak działa?
Kalkulator snu – na czym polega?
Dzięki nowoczesnym technologiom łatwiej możemy radzić sobie z problemami ze snem. W Internecie znajdziemy szeroki wybór aplikacji, które pomogą nam sprawdzić, jaki jest nasz sen, a następnie opracować plan naprawczy.
Warto wiedzieć, że poszczególne rozwiązania mogą nieznacznie różnić się od siebie. Podstawowa funkcjonalność polega na tym, że kalkulator, na podstawie uzyskanych informacji (wiek, pora położenia się spać i pora planowanej pobudki), oblicza, ile powinniśmy spać. Dzięki temu możemy tak wszystko zaplanować, aby cykle były pełne, a dzięki temu efektywne. Zachowanie ciągłości poszczególnych faz sprawia, że rano obudzimy się wypoczęci i pełni sił. Z kolei przerwanie tego ciągu może sprawić, że jakość naszego odpoczynku pozostawi wiele do życzenia. W końcu nie ma nic gorszego niż wyrwanie się z fazy snu, gdzie śpimy głęboko. Co więcej, aplikacja uwzględnia marginesy potrzebne na zapadnięcie w sen (zwykle jest to około 15 minut).
Co nam daje korzystanie z kalkulatora snu i jak on oblicza fazy snu?
Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości co do jakości naszego snu, warto skorzystać z aplikacji ułatwiającej planowanie nocnego odpoczynku. Uwzględnia ona nasz wiek i, w oparciu o te dane, pomaga ustalić, ile powinniśmy spać, aby rano wstać w pełni sił. Dla każdego człowieka kluczowe znaczenie ma ilość cykli odbytych w ciągu nocy oraz to, aby były one ciągłe i niczym niezakłócone. Efektywny sen jest możliwy nawet wówczas, kiedy mamy mniej czasu niż optymalna ilość (wtedy kalkulator uwzględnia dostępny przedział czasowy, aby zmieścić pełne cykle). Oblicza dla nas porę położenia się oraz pobudki, aby poszczególne fazy mogły odbyć się w całości.
Inne, bardziej zaawansowane, kalkulatory biorą pod uwagę także nasz styl życia, nawyki oraz inne parametry, które mają wpływ na faktyczne zapotrzebowanie na sen. Funkcjonalność ta może znacząco podnieść jakość naszego odpoczynku, a co za tym idzie zapewnić nam komfort i energię do działania przez cały dzień! Niektóre aplikacje mogą być zsynchronizowane z smartwatchami lub bandami, które monitorują nasze tętno i na jego podstawie określają fazy snu. Pozostałe bazują na nasłuchu głębokości oddechu lub ilości wiercenia się w łóżku, a przez to są mniej dokładne.
Chcesz dowiedzieć się więcej – zadzwoń lub odwiedź jeden z naszych salonów:
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Bielsku-Białej, Retail Park Karpacka, ul. Kolista 23
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Rybniku, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 1B
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Cieszynie, ul. Liburnia 47
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Jastrzębiu-Zdroju, ul. Warszawska 6
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Zawierciu, ul. Porębska 48A
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Wodzisławiu Śląskim, Galeria Cyganek, ul. Jastrzębska 76
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Dąbrowie Górniczej, ul. 11 Listopada 24
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Gliwicach, Budynek Arenda, ul. Chorzowska 44b
- Świat Sypialni Salon materacy i łóżek w Koninie, CH Kaufland, ul. Spółdzielców 6